Omdat ik niet mee kon helpen bij Bevrijdingsfestival, kreeg ik van Annelies een extra video-opdracht. De opdracht luidde als volgt: “Maak een video-item tussen de twee en drie minuten, individueel gefilmd en gemonteerd. Je hebt de keuze om het item te maken over het BFO of over een zelfgekozen nieuwsonderwerp.”
Ik heb er voor gekozen om het over een nieuwsonderwerp te doen. Toevallig las ik in de krant dat er een monument geplaatst zal worden in 2019 of 2021 in het Molukse kamp Vossenbosch, in Wierden. Ideaal, dacht ik! Eindelijk iets over mijn eigen cultuur. De gemeente overlegd met de Molukse gemeenschap wat voor monument het zal worden: een soldaat of een Moluks gezin.
Het was niet moeilijk om mensen te vinden, want in Wierden (waar ik woon) hebben ze een Molukse wijk. Daar wonen nog een paar mensen van de eerste generatie, maar ook andere Molukkers die bijvoorbeeld in het kamp hebben gewoond als kind zijnde.
Het is leuk dat ik eindelijk iets kon filmen over mijn eigen cultuur. Maar tegelijkertijd ook wel moeilijk. Omdat je die pijn van de mensen voelt. Voor de lezers die niet weten wat er gebeurd is:
Molukse militairen waren in Nederlands-Indië het fundament van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Maar toen de kolonie in 1949 onafhankelijk werd, was er voor deze Molukkers geen plaats meer.
Nederland had beloofd dat de Molukken een vorm van zelfbeschikking zouden krijgen. Maar toen op 25 april 1950 de ‘Republik Maluku Selatan’ (RMS) werd uitgeroepen, deed Nederland dit af als een opstand van rebellen.
Ineens zaten de Molukse militairen, als voormalige strijders in het Nederlandse leger tegen Indonesië, in een benarde positie. Als tijdelijke oplossing werden de 4000 Molukse KNIL’ers met hun gezinnen naar Nederland gehaald. De eerste jaren woonden zij in centrale woonoorden, zoals het voormalige concentratiekamp Westerbork en Vossenbosch. Doelbewust werden de Molukkers buiten de Nederlandse samenleving gehouden. Ze mochten ook niet werken, want ze gingen immers weer terug? Al snel werd toch het onvermijdelijke duidelijk: terugkeer naar het vijandige Indonesië was geen optie meer.
Een moeilijke tijd dus voor deze mensen. Daarom heb ik besloten om er een kort filmpje over te maken en om te vragen aan Ietje Salakory wat het monument voor haar betekent, en voor haar ouders, die niet meer leven.
